Người thừa cân béo phì có tình trạng mỡ thừa tích tụ quá mức và có hại đến sức khỏe. Vậy nên, bệnh béo phì sẽ thể hiện rõ ở trọng lượng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa trên chiều cao của người khỏe mạnh.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có tích tụ mỡ thừa mà trong cơ thể luôn dự trữ lượng mỡ cố định để cơ thể dùng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các vùng khỏi chấn động. Song khi tích tụ lượng mỡ quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân biệt bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này dễ dàng và đánh giá chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người bình thường trưởng thành có cân nặng vượt mức tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 đến dưới 30: thừa cân.
· BMI từ 30 trở lên: Béo phì.
Người béo phì thường tích tụ mỡ thừa ở các bộ phận sau của cơ thể đầu tiên: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì nghiêm trọng mỡ sẽ tụ lại trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì chủ yếu do sự không cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu thụ.
Nguyên nhân gây ra béo phì thừa cân là bởi:
· Cân bằng bị mất giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao. Khẩu phần năng lượng ăn vào vượt qua nhu cầu năng lượng của cơ thể, vậy nên năng lượng dư thừa và được đổi thành mỡ tích tụ trong các cơ quan, tổ chức.
· Yếu tố di truyền: Có những người có một số gen trong các nhóm gen như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan đến tiêu hao năng lượng, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen liên quan đến sự khác biệt và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hay mẹ hay thậm chí là cả hai đều béo phì thì khả năng con cái bị tăng cân tăng cao. Những người bị thừa cân béo phì do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, khó cải thiện.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết cho cơ thể. Sự giảm hormone làm cho quy trình trao đổi chất bị chậm lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là nguyên nhân dẫn đến tăng cân.
· Thiếu ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn hay bị thiếu ngủ 30 phút mỗi ngày sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn không ngủ đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn nhanh cảm thấy đói, thèm đồ ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn đến sự thèm ăn mất kiểm soát, là nguyên do gây thừa cân, béo phì.
Người có nguy cơ cao bị thừa cân béo phì gồm có:
· Người có thói quen dùng thức ăn nhanh, thức ăn nhiều năng lượng, ăn nhiều chất béo, đồ ăn chiên, rán, ăn không nhiều rau, uống nhiều nước ngọt, rượu bia ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một vài thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn một ngày hai bữa
Chế độ ăn kiêng phổ biến nhất cho người béo phì là mỗi ngày 2 bữa. Một số người có cuộc sống bận bịu và chỉ ăn khi đói, cũng có nhiều người ăn sáng có ít thời gian, và họ luôn thấy rằng rất đói trước bữa trưa.
Những người ăn ít hơn một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác đói mạnh trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều đồ ăn có hàm lượng calo cao như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu nhanh tăng.
Vì vậy, để kiểm soát việc bổ sung vào cơ thể những đồ ăn nhiều calo và hạn chế được cân nặng, chúng ta nên đưa nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể hàng ngày thành 3 lần để tránh tình trạng quá đói.
2. Nhịn ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, không ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc không ăn sáng, sẽ mau chóng để cơ thể bổ sung năng lượng vào thời điểm khác, như làm ta ăn trưa hay tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù lại phần năng lượng thiếu hụt, dẫn đến làm tăng cân một cách không mong muốn. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và giảm tuổi thọ.
3. Ăn tối quá muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì phổ biến thứ hai là ăn quá muộn, thường thấy ở những người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, vận động ít, trao đổi chất chậm dẫn tới lượng calo này ăn vào sẽ tích lại dần trong cơ thể hình thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể đem theo hộp cơm hay mang theo một số đồ ăn nhanh ở văn phòng để tránh ăn quá muộn. Nếu đã qua 9 giờ tối, hãy lựa chọn một số đồ ăn ít calo, chẳng hạn như súp hay rau.
4. Thói quen ăn hai thực phẩm nhiều calo
Một số người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm giàu protein, mà bổ sung vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm có nhiều tinh bột hơn, ví dụ như cơm với bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo nạp vào cơ thể vượt quá mức cần thiết.
Vậy nên, để hạn chế thừa cân béo phì, 1 số người có thói quen ăn hai thực phẩm nên bổ sung nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang đến cảm giác no cố định và giảm ăn nhiều thực phẩm đa phần nhiều tinh bột.
5. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn những loại thực phẩm chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang trong hai bữa một ngày. Chỉ ăn những thực phẩm thiết yếu nhiều tinh bột sẽ có sự tác động lớn về lượng đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ gia tăng mong muốn ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều gia vị và dầu mỡ nên dễ dẫn đến tăng cân. Cách ăn này cũng có thể dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng và chuyển hóa chậm.
Vì vậy, một bữa ăn khoa học nên ăn hai hay 3 món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có tích tụ mỡ thừa mà trong cơ thể luôn dự trữ lượng mỡ cố định để cơ thể dùng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các vùng khỏi chấn động. Song khi tích tụ lượng mỡ quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân biệt bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này dễ dàng và đánh giá chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người bình thường trưởng thành có cân nặng vượt mức tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 đến dưới 30: thừa cân.
· BMI từ 30 trở lên: Béo phì.
Người béo phì thường tích tụ mỡ thừa ở các bộ phận sau của cơ thể đầu tiên: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì nghiêm trọng mỡ sẽ tụ lại trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì chủ yếu do sự không cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu thụ.
Nguyên nhân gây ra béo phì thừa cân là bởi:
· Cân bằng bị mất giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao. Khẩu phần năng lượng ăn vào vượt qua nhu cầu năng lượng của cơ thể, vậy nên năng lượng dư thừa và được đổi thành mỡ tích tụ trong các cơ quan, tổ chức.
· Yếu tố di truyền: Có những người có một số gen trong các nhóm gen như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan đến tiêu hao năng lượng, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen liên quan đến sự khác biệt và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hay mẹ hay thậm chí là cả hai đều béo phì thì khả năng con cái bị tăng cân tăng cao. Những người bị thừa cân béo phì do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, khó cải thiện.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết cho cơ thể. Sự giảm hormone làm cho quy trình trao đổi chất bị chậm lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là nguyên nhân dẫn đến tăng cân.
· Thiếu ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn hay bị thiếu ngủ 30 phút mỗi ngày sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn không ngủ đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn nhanh cảm thấy đói, thèm đồ ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn đến sự thèm ăn mất kiểm soát, là nguyên do gây thừa cân, béo phì.
Người có nguy cơ cao bị thừa cân béo phì gồm có:
· Người có thói quen dùng thức ăn nhanh, thức ăn nhiều năng lượng, ăn nhiều chất béo, đồ ăn chiên, rán, ăn không nhiều rau, uống nhiều nước ngọt, rượu bia ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một vài thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn một ngày hai bữa
Chế độ ăn kiêng phổ biến nhất cho người béo phì là mỗi ngày 2 bữa. Một số người có cuộc sống bận bịu và chỉ ăn khi đói, cũng có nhiều người ăn sáng có ít thời gian, và họ luôn thấy rằng rất đói trước bữa trưa.
Những người ăn ít hơn một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác đói mạnh trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều đồ ăn có hàm lượng calo cao như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu nhanh tăng.
Vì vậy, để kiểm soát việc bổ sung vào cơ thể những đồ ăn nhiều calo và hạn chế được cân nặng, chúng ta nên đưa nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể hàng ngày thành 3 lần để tránh tình trạng quá đói.
2. Nhịn ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, không ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc không ăn sáng, sẽ mau chóng để cơ thể bổ sung năng lượng vào thời điểm khác, như làm ta ăn trưa hay tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù lại phần năng lượng thiếu hụt, dẫn đến làm tăng cân một cách không mong muốn. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và giảm tuổi thọ.
3. Ăn tối quá muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì phổ biến thứ hai là ăn quá muộn, thường thấy ở những người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, vận động ít, trao đổi chất chậm dẫn tới lượng calo này ăn vào sẽ tích lại dần trong cơ thể hình thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể đem theo hộp cơm hay mang theo một số đồ ăn nhanh ở văn phòng để tránh ăn quá muộn. Nếu đã qua 9 giờ tối, hãy lựa chọn một số đồ ăn ít calo, chẳng hạn như súp hay rau.
4. Thói quen ăn hai thực phẩm nhiều calo
Một số người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm giàu protein, mà bổ sung vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm có nhiều tinh bột hơn, ví dụ như cơm với bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo nạp vào cơ thể vượt quá mức cần thiết.
Vậy nên, để hạn chế thừa cân béo phì, 1 số người có thói quen ăn hai thực phẩm nên bổ sung nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang đến cảm giác no cố định và giảm ăn nhiều thực phẩm đa phần nhiều tinh bột.
5. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn những loại thực phẩm chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang trong hai bữa một ngày. Chỉ ăn những thực phẩm thiết yếu nhiều tinh bột sẽ có sự tác động lớn về lượng đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ gia tăng mong muốn ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều gia vị và dầu mỡ nên dễ dẫn đến tăng cân. Cách ăn này cũng có thể dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng và chuyển hóa chậm.
Vì vậy, một bữa ăn khoa học nên ăn hai hay 3 món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.
