Người thừa cân béo phì có tình trạng tích mỡ thừa quá mức và gây hại đến sức khỏe. Như vậy, bệnh béo phì sẽ thể hiện rõ ở cân nặng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa trên chiều cao của người khỏe mạnh.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn có lượng mỡ cố định để cơ thể dùng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi lượng mỡ tích tụ này quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này đơn giản và đánh giá tương đối chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người trưởng thành bình thường có cân nặng vượt quá tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 đến dưới 30: thừa cân.
· BMI trên mức 30: Béo phì.
Người béo phì thường tích tụ mỡ thừa ở những bộ phận sau của cơ thể đầu tiên: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì nghiêm trọng mỡ sẽ tích tụ trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì thường do sự không cân bằng ở năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao.
Nguyên nhân dẫn đến béo phì thừa cân là bởi:
· Sự mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu thụ. Khẩu phần năng lượng ăn vào vượt quá nhu cầu năng lượng của cơ thể, do đó năng lượng dư thừa và được chuyển thành mỡ tích lũy trong các tổ chức, cơ quan.
· Yếu tố di truyền: Có nhiều người có một vài gen trong các nhóm gen như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan tới năng lượng bị tiêu hao, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen liên quan đến sự biệt hoá và tế bào mỡ phát triển. Trong gia đình nếu cha hoặc mẹ hay thậm chí tất cả đều béo phì thì nguy cơ con cái bị thừa cân sẽ rất cao. Những người bị béo phì thừa cân do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, cải thiện khó.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết đối với cơ thể. Sự thiếu hụt hormone làm cho quy trình trao đổi chất bị chậm lại, cùng nghĩa với lượng chất béo không thể đốt cháy, là lý do gây tăng cân.
· Khó ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn thường xuyên thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn ngủ không đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn nhanh cảm thấy đói, thèm đồ ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn tới mất kiểm soát khi thèm ăn, là nguyên do gây thừa cân, béo phì.
Người gặp khả năng cao bị thừa cân béo phì bao gồm:
· Người có thói quen dùng thức ăn nhanh, thức ăn giàu năng lượng, sử dụng nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn không nhiều rau, uống nhiều nước ngọt, bia rượu ...
· Làm việc trong môi trường văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một số thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn một ngày hai bữa
Chế độ ăn kiêng phổ biến nhất cho người béo phì là hai bữa một ngày. Một vài người có cuộc sống bận rộn và chỉ ăn khi đói, cũng có 1 vài người ăn sáng có ít thời gian, và họ luôn cảm thấy rất đói trước bữa trưa.
Những người ăn ít hơn một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác nhanh đói trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều thức ăn có hàm lượng calo cao như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu tăng nhanh.
Vậy nên, để kiểm soát việc bổ sung vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và giảm được cân nặng, chúng ta nên chia nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể mỗi ngày thành 3 lần để tránh tình trạng quá đói.
2. Nhịn ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, không ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi ăn bữa snags và bữa trưa cùng nhau. Thực tế thì ngược lại, việc nhịn ăn sáng, sẽ kích thích cơ thể bổ sung năng lượng vào thời điểm khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù lại phần năng lượng đã mất, dẫn đến làm tăng cân một cách không mong muốn. Nhịn ăn sáng còn có hại cho dạ dày và tuổi thọ bị giảm.
3. Ăn tối rất muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì thường xuyên thứ hai là ăn quá khuya, thường gặp ở những người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn khuya, vận động ít, trao đổi chất chậm nên lượng calo này ăn vào sẽ tích lại dần trong cơ thể hình thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể đem theo hộp cơm hay mang theo một vài đồ ăn nhanh ở văn phòng để không bị ăn quá muộn. Nếu đã hơn 9 giờ tối, hãy chọn một vài thức ăn không nhiều calo, ví dụ như súp hay rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Những người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm giàu protein, mà nạp vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm giàu tinh bột hơn, ví dụ như cơm với bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo nạp vào cơ thể cao quá mức cần thiết.
Vì vậy, để hạn chế thừa cân béo phì, những người hay ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang đến cảm giác no nhất định và hạn chế ăn các thực phẩm đa phần nhiều tinh bột.
5. Ăn nhiều những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có tác động đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn những loại thực phẩm chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang trong hai bữa một ngày. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu nhiều tinh bột sẽ có sự dao động lớn về mức đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ tăng thêm mong muốn ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều gia vị và dầu mỡ nên dễ dẫn đến tăng cân. Cách ăn này cũng có thể dẫn đến dinh dưỡng bị mất cân bằng và chuyển hóa kém.
Vậy nên, một bữa ăn khoa học nên ăn hai hay 3 món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn có lượng mỡ cố định để cơ thể dùng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi lượng mỡ tích tụ này quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này đơn giản và đánh giá tương đối chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người trưởng thành bình thường có cân nặng vượt quá tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 đến dưới 30: thừa cân.
· BMI trên mức 30: Béo phì.
Người béo phì thường tích tụ mỡ thừa ở những bộ phận sau của cơ thể đầu tiên: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì nghiêm trọng mỡ sẽ tích tụ trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì thường do sự không cân bằng ở năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao.
Nguyên nhân dẫn đến béo phì thừa cân là bởi:
· Sự mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu thụ. Khẩu phần năng lượng ăn vào vượt quá nhu cầu năng lượng của cơ thể, do đó năng lượng dư thừa và được chuyển thành mỡ tích lũy trong các tổ chức, cơ quan.
· Yếu tố di truyền: Có nhiều người có một vài gen trong các nhóm gen như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan tới năng lượng bị tiêu hao, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen liên quan đến sự biệt hoá và tế bào mỡ phát triển. Trong gia đình nếu cha hoặc mẹ hay thậm chí tất cả đều béo phì thì nguy cơ con cái bị thừa cân sẽ rất cao. Những người bị béo phì thừa cân do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, cải thiện khó.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết đối với cơ thể. Sự thiếu hụt hormone làm cho quy trình trao đổi chất bị chậm lại, cùng nghĩa với lượng chất béo không thể đốt cháy, là lý do gây tăng cân.
· Khó ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn thường xuyên thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn ngủ không đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn nhanh cảm thấy đói, thèm đồ ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn tới mất kiểm soát khi thèm ăn, là nguyên do gây thừa cân, béo phì.
Người gặp khả năng cao bị thừa cân béo phì bao gồm:
· Người có thói quen dùng thức ăn nhanh, thức ăn giàu năng lượng, sử dụng nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn không nhiều rau, uống nhiều nước ngọt, bia rượu ...
· Làm việc trong môi trường văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một số thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn một ngày hai bữa
Chế độ ăn kiêng phổ biến nhất cho người béo phì là hai bữa một ngày. Một vài người có cuộc sống bận rộn và chỉ ăn khi đói, cũng có 1 vài người ăn sáng có ít thời gian, và họ luôn cảm thấy rất đói trước bữa trưa.
Những người ăn ít hơn một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác nhanh đói trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều thức ăn có hàm lượng calo cao như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu tăng nhanh.
Vậy nên, để kiểm soát việc bổ sung vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và giảm được cân nặng, chúng ta nên chia nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể mỗi ngày thành 3 lần để tránh tình trạng quá đói.
2. Nhịn ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, không ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi ăn bữa snags và bữa trưa cùng nhau. Thực tế thì ngược lại, việc nhịn ăn sáng, sẽ kích thích cơ thể bổ sung năng lượng vào thời điểm khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù lại phần năng lượng đã mất, dẫn đến làm tăng cân một cách không mong muốn. Nhịn ăn sáng còn có hại cho dạ dày và tuổi thọ bị giảm.
3. Ăn tối rất muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì thường xuyên thứ hai là ăn quá khuya, thường gặp ở những người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn khuya, vận động ít, trao đổi chất chậm nên lượng calo này ăn vào sẽ tích lại dần trong cơ thể hình thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể đem theo hộp cơm hay mang theo một vài đồ ăn nhanh ở văn phòng để không bị ăn quá muộn. Nếu đã hơn 9 giờ tối, hãy chọn một vài thức ăn không nhiều calo, ví dụ như súp hay rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Những người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm giàu protein, mà nạp vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm giàu tinh bột hơn, ví dụ như cơm với bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo nạp vào cơ thể cao quá mức cần thiết.
Vì vậy, để hạn chế thừa cân béo phì, những người hay ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang đến cảm giác no nhất định và hạn chế ăn các thực phẩm đa phần nhiều tinh bột.
5. Ăn nhiều những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có tác động đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn những loại thực phẩm chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang trong hai bữa một ngày. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu nhiều tinh bột sẽ có sự dao động lớn về mức đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ tăng thêm mong muốn ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều gia vị và dầu mỡ nên dễ dẫn đến tăng cân. Cách ăn này cũng có thể dẫn đến dinh dưỡng bị mất cân bằng và chuyển hóa kém.
Vậy nên, một bữa ăn khoa học nên ăn hai hay 3 món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.
